Zeekomkommer

Acht jaar geleden is er een zeekomkommer geplaatst in het koraalrifbassin. Hij is hier vrijwel altijd goed te zien op het zand bij de linkse ronde ruit. Vele bezoekers hebben deze vreemde ‘zwarte worst’ al voor van alles uitgemaakt of hem enkel met vraagtekens in de ogen aangekeken. De naam doet anders vermoeden, maar een zeekomkommer is een dier. Hij behoort net als de zeesterren en zee-egels tot de stekelhuidige dieren. Het zijn langzame dieren die een wel heel speciale functie op het koraalrif hebben.

Een nieuwe soort

Burgers’ Zoo heeft recent van een particulier een nieuwe soort zeekomkommer gekregen. Het diertje was een beetje te groot geworden voor het thuisaquarium en moest dus verhuizen. De eindbestemming werd het koraalrif van de Ocean. Deze prachtige zeekomkommer heeft geen Nederlandse naam. Erger nog, de Latijnse naam is nog niet bekend. Wel staat vast dat hij tot de Bohadschia-zeekomkommers behoort. Daar bestaan vele soorten van, maar ook heel veel onbekende soorten. Dit roodbruine dier camoufleert zich fantastisch. Als hij over de stenen kruipt, is hij haast onzichtbaar. Je zou hem bijna als een ‘levende steen’ kunnen beschouwen. Voor de geïnteresseerden: hij is vaak te zien op de bodem bij de laatste ruit van het koraalrif.

Eetbaar?

Zeekomkommers zijn hele trage dieren. Ze kunnen niet wegspringen, wegzwemmen of terugbijten als een rover hen belaagt. Toch worden ze gemeden door rovers. Dit komt niet alleen omdat ze een taaie huid hebben, maar vooral omdat ze vies en giftig zijn. In Azië zijn er wel een aantal soorten die door de lokale bevolking als lekkernij gegeten worden. Dus niet alle zeekomkommers zijn giftig. Eén van de drie soorten zeekomkommers in het koraalrif van de Ocean is eetbaar. Dat is de kleinste soort met een paarsgrijze kleur, die - hoe kan het ook anders- ‘eetbare zeekomkommer’ wordt genoemd.

Menu: zand!

Zeekomkommers zijn heel eenvoudige dieren, maar komen in allerlei vormen voor. Sommige hebben grote mondflappen om voedsel uit het water te vangen, andere hebben kleinere mondflappen om voedsel van de bodem af te schrapen. De soorten in het Arnhemse koraalrif hebben vrijwel geen mondflappen. Zijn eten gewoon zand. In, op en tussen het zand zitten veel eetbare afvalresten, algjes, bacteriën en kleine diertjes. Dat alles wordt door de darmen verteerd en aan de andere kant wordt schoon zand uitgepoept. De ideale schoonmakers van het rif dus! De oplettende bezoeker zal echter ook zien dat niet alleen de zeekomkommers de bodem ‘stofzuigen’. Met enige regelmaat doen enkele duikers dit ook. Naast levend materiaal zitten er ook veel chemisch neergeslagen zouten tussen het zand, zoals kalk. Deze hele fijne stoffen worden door geen enkel dier gegeten en de zandbodem kan zo veranderen in een dikke, ondoorlaatbare koek. Het mechanisch stofzuigen is dus echt nodig.