Het hert uit de kou

In Burgers’ Zoo  zijn maar weinig diersoorten te vinden die in de natuur in sneeuw en ijs leven. Zelfs de pinguïns van Burgers’ Zoo komen uit Zuid-Afrika en moeten van vrieskou niks hebben! Alleen de ringelrob en het bosrendier maken in de natuur strenge winters mee. In dit artikel nemen we de aanpassingen van bosrendieren aan de kou onder de loep!

In Burgers’ Zoo zijn maar weinig diersoorten te vinden die in de natuur in sneeuw en ijs leven. Zelfs de pinguïns van Burgers’ Zoo komen uit Zuid-Afrika en moeten van vrieskou niks hebben! Het bosrendier maken in de natuur strenge winters mee. In dit artikel nemen we de aanpassingen van bosrendieren aan de kou onder de loep!

Deze laat zich niet voor je karretje spannen!

Er zijn vele miljoenen huisrendieren in Noord-Europa. Ze leven vaak semi-wild.  De Saami-herders van Scandinavië gebruiken de meest uiteenlopende producten die deze dieren leveren: vlees, vacht, botten, leer, melk… Daarnaast profiteren de herders van de draag- en trekkracht van de huisrendieren: je kunt ze voor een wagen of slee spannen. Dit moet je met een bosrendier zeker niet proberen! Deze met uitsterven bedreigde rendieren uit oost Finland en Rusland  zijn in Burgers’ Zoo te zien. Door hun pittige karakter lenen ze zich beslist niet om de slee van de Kerstman te trekken!

Hoge poten en sneeuwschoenen aan  

Bosrendieren zijn slanker gebouwd dan huisrendieren (die ook gefokt zijn om meer vlees te geven) en hebben duidelijk langere poten. De lange poten komen goed van pas als ze door de diepe, zachte sneeuw moeten lopen. Hun brede hoeven werken als sneeuwschoenen en verdelen hun lichaamsgewicht over een groter oppervlak. De hoeven veranderen ook nog met het seizoen; in de herfst en winter worden ze harder en krijgen ze scherpe randen. Dit vergemakkelijk waarschijnlijk het wegschrapen van de sneeuw om bij voedsel te komen!

Geen condenswolkjes

Rendieren hebben een dicht behaard gezicht; zelfs hun lippen zijn door langere haren rondom de bek bijna bedekt. De schedel van rendieren is langwerpig en de neusholte is lang met grote, sterk vertakte neusschelpen. Dit helpt om de koude buitenlucht op te warmen. Op de weg terug wordt zowel de warmte als het ademvocht weer teruggewonnen. Daardoor is de ademlucht van rendieren vrij droog. U zult in de kou daarom niet gauw condenswolkjes voor de neuzen van onze rendieren zien.

Schamele kost

Als er genoeg voedsel aanwezig is, geven rendieren de voorkeur aan zacht plantaardig voer, zoals jonge bladeren of vers gras. Echter, in de wintermaanden moeten ze het uiteraard met minder doen. Dan vormt korstmost hun voornaamste voedselbron. Deze dorre en droge korstmossen (biologisch beschouwd een symbiose tussen een wier en een schimmel) kunnen rendieren dankzij hun uitstekende reukvermogen ook onder een dik pak sneeuw opsporen. Ook het eten van sneeuw als bron voor drinkwater vormt voor de rendieren geen enkel probleem.

UV-zien

Rendieren zijn voor zover we weten de enige zoogdieren die in hun ogen over vier verschillende typen kegeltjes voor het waarnemen van kleuren beschikken. Naast receptoren voor rood, groen en blauw licht hebben ze een extra type kegeltjes om ultraviolet licht waar te nemen! Dit vergemakkelijkt het zien van UV-absorberende stoffen, die daardoor in een wit landschap zwart lijken. Het gaat bij deze stoffen bijvoorbeeld om urine en diervachten; belangrijke informatie voor het rendier, want het gaat hierbij om soortgenoten of roofdieren. Ook korstmossen, hun belangrijkste voedselbron, zien rendieren als gitzwart en het eten valt voor hen dus goed op.

De bosrendieren van Burgers’ Zoo

De bosrendieren hier in de dierentuin kunnen onze Nederlandse winters uiteraard makkelijk aan. Ze hebben dan ook geen verwarmde stal, maar wel een afdak waar ze bij regen kunnen schuilen. Lijden deze dieren dan niet in de zomer? Nee, bosrendieren kunnen volgens studies even goed tegen warmte als onze huisrunderen of veel Afrikaanse hoefdieren. Een omgevingstemperatuur tot 35 graden kunnen ze gemakkelijk aan. Ze koelen hun lichaam dan door wat meer te drinken en meer te ademen, waarbij de verdamping van ademvocht weer het bloed in de bloedvaten koelt. Wel kan zware lichamelijke inspanning of grote stress bij hitte voor rendieren nadelig uitpakken. Transporten van rendieren bijvoorbeeld zullen in de zomer niet plaatsvinden. Qua voedsel krijgen de dieren hier hooi, veel takken en bladeren, speciale brokken voor bladeters en nog wat wortels, zemelen en bietenpulp. Zeker een lekkerder menu dan wat rendieren in de natuur in de winter kunnen vinden!

In Burgers’ Zoo leeft een fokgroep bosrendieren. Voor deze soort bestaat een Europees fokprogramma (EEP). Normaliter vechten de volwassen mannelijke dieren tijdens het bronstseizoen in de herfst behoorlijk met elkaar. Ons enige volwassen mannetje heeft hier geen concurrent te duchten, maar de hormonen gieren toch door zijn lijf. Omdat de kerel de vrouwtjes en de verzorgers bleef lastig vallen, moest uit veiligheid zijn gewei worden afgezaagd. Dat zorgde ervoor dat de rust in de groep wederkeerde!