Tot eind 2006 is in ons park een groep Japanse makaken te zien geweest. De laatste 13 vertrokken naar de dierentuin van Edinburgh om plaats te maken voor het nieuwste project van Burgers’ Zoo, de Rimba. De bezoekers hebben deze kleinere apensoort daarna even moeten missen. Maar…nu is er opnieuw een soort makaak in de dierentuin van Arnhem te bewonderen, de zogenaamde laponder, een soort die na bijna dertig jaar afwezig te zijn geweest weer in de collectie is opgenomen.
Laponders, of ‘varkensstaart makaken’ zoals ze vanwege hun korte gekromde staart ook wel genoemd worden, komen voor in de bossen van Zuidoost Azië. Hun voedsel bestaat voornamelijk uit vruchten, maar ze eten ook blaadjes, jonge scheuten en insecten. In kleine groepjes zoeken ze hun voedsel veelal op de grond.
De Aziatische boerenbevolking is helaas niet altijd blij met deze kleine aap die hun plantages en tuinen plundert. Vooral de jonge laponders zijn erg goed in het plukken van kokosnoten. Ze worden daarom al op jonge leeftijd gevangen om als heuse acrobaten onder aansporing van allerlei commando’s te leren de goede noten te oogsten. En dit heeft effect! Per dag kunnen wel 500-1.000 noten verzameld worden.
Laponders leven in groepen van enkele tientallen dieren, waarbij communicatie een belangrijke rol speelt. Met veel soorten geluiden en gelaatsuitdrukkingen wordt onder andere de rangorde binnen de groep bepaald en nodigt de man zichzelf uit om te paren met een dame. De strenge sociale structuur in de groep wordt door zogenaamde ‘politieapen’ in stand gehouden. Deze politieapen hebben een vredestichtende rol en blijven onpartijdig in conflicten. Wanneer een lid van de groep ook maar even de algemeen geldende norm schendt, wordt deze meteen aangepakt. Deze ‘sterke arm’ is erg belangrijk binnen de populatie. Wanneer hij wordt verwijderd, stort de hele sociale structuur in.
Op dit moment zijn er vijf vrouwen en één man in de Rimba te bewonderen. Ze hebben een tijdje binnen gezeten omdat hun buitenverblijf nog niet helemaal ‘apenproof’ was. Er moest wel wat worden aangepast, want laponders zijn hele goede slopers. Dat is nu gebeurd en sinds kort zitten de laponders lekker buiten waar ze het verblijf delen met de bantengs, lierherten, zwijnsherten en muntjaks. Ook onze twee siamangs, die tot voor kort nog in hun verblijf naast de orang oetans zaten, zullen binnenkort zwaaiend en zwierend in de boomtoppen te zien zijn.
De laponders zijn nu nog druk bezig hun nieuwe verblijf te verkennen. Als een trotse grootgrondbezitter paradeert de laponderman over ‘zijn’ territorium. De hoefdieren lijken hierdoor nogal aangedaan. Eén slinkse blik is al voldoende om de, zij het veel grotere, bantengs te doen verstijven. Maar ach…deze zullen binnenkort wel aan het idee gewend zijn. En met de siamangs op het veld, is het plaatje straks helemaal af!
