Miljoenpoten in de Bush

Afgelopen zomer hebben we van reptielenopvangcentrum Iguana in Vlissingen een aantal bij hen gedeponeerde grote tropische miljoenpoten overgenomen. Lang geleden hebben we deze dieren ook in de Bush gehad, maar die hebben zich toen niet weten te handhaven. De Bush is nu verder ontwikkeld en misschien lukt het nu wel.

Waarom miljoenpoten?

Miljoenpoten zijn nuttige dieren. Zij ruimen allerlei dood materiaal op en eten zelfs rottend hout. Het moet wel een beetje vochtig zijn en als het dat niet is, maken ze het zelf wel vochtig met hun speeksel. Dat is nodig, omdat ze het voedsel anders niet goed naar binnen kunnen schrapen met hun kaken. Ze eten trouwens niet uitsluitend plantenresten (of valfruit), maar ook wel eens wat dierlijk voedsel zoals regenwormen. Een enkele keer nemen ze ook wel eens een jonge plantje te grazen, wat bij kwekers natuurlijk niet meer als nuttig wordt gezien.

Welke soort?

Dat weten we eigenlijk niet. Er zijn zo’n 10.000 soorten en in de tropen kunnen sommige soorten behoorlijk groot worden. De grootste leeft in Afrika en wordt 38 centimeter lang. Maar lengte is geen duidelijk kenmerk. Bij de geboorte (uit een eitje) heeft een miljoenpoot maar drie segmenten met pootjes. Na elke vervelling komen er segmenten bij. Bij sommige soorten worden er dat uiteindelijk meer dan honderd. Omdat bij miljoenpoten elk segment twee paar pootjes heeft, heeft een dier met honderd pootdragende segmenten vierhonderd pootjes. Dus nog lang geen duizend, laat staan miljoen. Het grootste aantal pootjes dat gevonden is, bedraagt 750.

Duizend of miljoen?

Miljoenpoten en duizendpoten zijn niet hetzelfde. Duizendpoten hebben maar één paar pootjes per segment. Het zijn snelle, actieve jagers die hun prooi zoeken met hun lange antennes en deze doden met hun sterke kaken die meestal ook een giftige stof in de prooi (of vijand) brengen. Ze hebben een plat lichaam dat goed in spleten door kan dringen, terwijl miljoenpoten rolrond zijn en zich betrekkelijk langzaam en onhandig voortbewegen.

‘Pepperspray’

Ondanks hun traagheid worden miljoenpoten bijna niet gegeten door andere dieren. Dat komt omdat ze niet lekker zijn. Over hun hele lijf kunnen ze door openingen aan de zijkanten vieze stinkende stoffen afscheiden die behoorlijk kunnen irriteren. Er zit zelfs giftig blauwzuurgas bij! Insecten overleven deze stoffen niet en mensen kunnen er blaren en verbrandingsverschijnselen van overhouden. In Amazonië is waargenomen dat kapucijnapen opzettelijk miljoenpoten pestten, waarna zij hun vacht insmeerden met de afweerstoffen van de miljoenpoot. Op die manier hadden ze in elk geval geen last meer van mieren!

Zintuigen

Miljoenpoten zien niet veel. Op de kop zit een aantal ocellen: dat zijn lichtgevoelige orgaantjes (zo groot als een speldenknop) met een lensje. Desondanks zien de dieren waarschijnlijk alleen maar licht en donker. Ruiken kunnen ze wel: met twee korte antennes. Naast de antennes op de kop zitten er twee ‘organen van Tömösvary’ die er uitzien als oogjes, maar die dienen om vochtigheid te meten.