Haaiendating

Het gaat niet goed met de haaien in de wereld. Het is daarom belangrijk eens stil te staan bij de haai. Deze toppredator is één van de beste rovers van de zee en heeft een belangrijke functie in de oceanen om gewonde en zieke dieren weg te vangen. Als zij wegvallen, valt een belangrijk onderdeel van het ecosysteem uit. Wat is er aan de hand en wat kunnen we doen?

Jaws

Helaas hebben veel mensen het ‘Jaws-gevoel’ bij een haai. Een haai is een rover, maar is over het algemeen niet een menseneter. Er vallen meer doden ter wereld door gevallen kokosnoten dan door haaienbeten; dit lees je alleen nooit in de krant. Natuurlijk blijven haaien met hun scherpe tanden wel dieren om met passend respect mee om te gaan.

Haaienvinnen

Een enorm probleem voor de haaien is het ‘vinnen’. Een type visserij waarbij haaien worden gevangen puur voor de vinnen. Deze worden afgesneden en de rest wordt weer teruggegooid. In Europa mag het officieel niet, maar helaas vindt het nog steeds bij enorme aantallen haaien plaats. Deze vinnen worden voor veel geld verkocht om er haaienvinnensoep van te maken: een delicatesse in Azië. Als lezer kunt u hier ook een steentje bijdragen door nooit haaienvinnensoep te eten.

Haaien worden ook vaak als bijvangst gevangen in een staand net of in kilometers lange ‘long lines’. Dit zijn visdraden met heel veel haken om grotere vissen als tonijn mee te vangen, maar worden soms ook specifiek voor haaien gebruikt. Als een vrijzwemmende haai in een net komt of aan de haak vast zit, kan hij niet meer zwemmen. Als dit soort haaien niet meer zwemmen, komt er geen water langs de kieuwen en stikken ze.

Scheefgroei in de zee

Er zijn al verschillende voorbeelden van scheefgroei in de zee bekend door het verdwijnen van haaien. Zo zijn koeneusroggen -die niet zo veel meer bejaagd worden door de verdwenen haaien- in enorme aantallen toegenomen. Deze zorgen op hun beurt weer voor een afname van hun prooien, namelijk verschillende schelpdieren, waaronder de Sint Jacobs schelp. En zo kunnen we nog wel even verder gaan.

Laat de haai niet naar de haaien gaan

Natuurbescherming en vangstquota helpen wel degelijk om de haai te beschermen. Het duurt echter lang voordat de populatie weer terug op normale dichtheden zit. Zo zal een doornhaai pas op zijn tiende levensjaar zich voort kunnen planten en dan heeft een vrouwtje doornhaai ook nog een draagtijd van vierentwintig maanden.

Dit jaar wordt de Europese Haaienweek 2009 gehouden van 10 tot 18 oktober. Het motto dit jaar is: Eerst roofdier, nu prooi. De hoop is nu gericht op het nieuwe ‘Haaien Actie Plan’ dat vooral dankzij u door de Europese Commissie is aangenomen. Het plan biedt een basis voor aanzienlijke verbeteringen in het Europese haaienbeleid, waaronder een totaal verbod op ‘vinnen’. Het succes van het plan hangt af van de mate waarin de Europese visserijministers en de Europese Commissie bereid zijn tot samenwerking en het nemen van concrete maatregelen. Zij zijn verantwoordelijk voor de visserij en zullen door het Europese publiek moeten worden aangespoord de initiatieven in het plan uit te voeren. U kunt helpen door een petitie te ondertekenen op www.protect-the-sharks.org of www.sharkalliance.org.

Haaien in aquaria

Verschillende soorten haaien in aquaria zijn afkomstig uit het wild. Dit is juist wat we niet willen. Vandaar dat er veel energie gestopt wordt in het kweken van haaien. Ook Burgers’ probeert zijn steentje bij te dragen. In de ZieZoo is er al verschillende malen stilgestaan bij de kweekresultaten met de luipaardhaai, epaulethaai en bamboehaai. Toch zijn er nog steeds soorten die nog niet gekweekt worden. Er wordt onderzoek gedaan naar het gedrag en verbeteringen in het dieet en de huisvesting.

Een haai uitlenen

Ook binnen de aquariumwereld willen we graag wat doen om haaien te beschermen. Naast educatie en het presenteren van de schoonheid van de haai, zijn ook kweekprogramma’s erg belangrijk. Burgers’ Zoo coördineert het kweekprogramma van de luipaardhaai. In verschillende aquaria ter wereld worden luipaardhaaien gekweekt. Enkel in Arnhem is slechts één jong uit het ei gekropen, verder nog nergens in Europa. Binnen het kweekprogramma worden stelletjes geformeerd. In Arnhem zwemmen twee luipaardhaaien, een man en een vrouw. Ze hebben veel interesse in elkaar, maar er worden nog geen eieren geproduceerd. In Hamburg zit een vrouwtje alleen dat al een jaar eieren produceert, maar die zijn natuurlijk onbevrucht. Vandaar dat het nu in de bedoeling ligt om de Arnhemse man een tijdje uit te lenen aan Hamburg. En dan maar hopen dat het klikt.