Arnhemse zeearenden trotseren het Israëlische luchtruim

De Europese zeearend kent van oorsprong een groot verspreidingsgebied dat heel Europa en delen van Azië omvat tot aan India en China toe. Lange tijd ging het steeds slechter met de populatie in het wild, maar de laatste decennia gaat het gelukkig weer beter. Na een afwezigheid van de Europese zeearend in ons land van enkele eeuwen, werd in 2006 weer een succesvolle broedpoging waargenomen in de Oostvaardersplassen. Sinds dat jaar wordt er weer elk jaar succesvol gebroed in Nederland en inmiddels werden er in 2020 alweer zo’n twintig broedparen geteld. Dus ook in Nederland is de Europese zeearend inmiddels definitief teruggekeerd!

In andere landen besloot men de zeearenden een handje te helpen. In deze tekst besteden we graag aandacht aan een succesvol herintroductieproject van de Europese zeearend, waaraan Burgers’ Zoo een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Burgers’ Zoo heeft vele jaren lang Europese zeearenden in de collectie gehad. Sinds 1993 bestaat er een Europees populatiemanagementprogramma voor de Europese zeearend. Vanaf 1994 zijn ook de zeearenden in Israëlische dierenparken onderdeel geworden van dit populatiemanagementprogramma. Als onderdeel daarvan zijn vier mannetjes uit Israël naar Europese dierenparken gestuurd om daar te worden gekoppeld aan vrouwtjes in die dierenparken. Het doel was om de populatie genetisch gezond te houden met het oog op de toekomst. In 1995 is een mannetje uit Israël naar Arnhem afgereisd en hebben wij een mannetje dat in Arnhem uit het ei is gekomen naar het Midden-Oosten gestuurd. De ruil bleek erg succesvol: het mannetje uit Israël heeft voor diverse nakomelingen gezorgd in Burgers’ Zoo.

Dankzij deze intensieve samenwerking met Israël is ons dierenpark in 1995 in contact gekomen met het Ramat Hanadiv Raptor Reintroduction Project in Israël. Deze organisatie maakt zich sterk voor de bescherming en herintroductie van roofvogels – en met name Europese zeearenden – in Israël. Het herintroductieproject is in nauwe samenwerking met de universiteit en andere wetenschappelijke instituten van Tel Aviv opgezet en wordt intensief begeleid door verschillende Israëlische biologen. Het Ramat Hanadiv-project is gaan samenwerken met het Europese populatiemanagementprogramma met als doel de Europese zeearend weer terug te krijgen in het wild in Israël. Sinds 1957 waren de vogels daar in het wild namelijk uitgestorven. Ook Burgers’ Zoo wilde graag zijn steentje bijdragen aan dit professioneel opgezette, hoopgevende project.

In een kort tijdsbestek van enkele jaren zijn in totaal negen jonge Europese zeearenden vanuit Europese dierenparken naar Israël afgereisd: maar liefst zeven van deze dieren waren in Arnhem uit het ei gekropen! “De samenwerking met Burgers’ Zoo is bepalend geweest voor het succes van het project”, zo legde de coördinator van het herintroductieproject uit. “Een herintroductieproject is in grote mate afhankelijk van het in korte tijd uitzetten van een behoorlijk aantal arenden. De vogels die op een bepaalde plek worden losgelaten, moeten ongeveer van dezelfde leeftijd zijn om de kans op succes te vergroten.”

Hoe verliep dit introductieproject nu in de praktijk? Op het moment dat de jonge zeearenden op het punt stonden om het nest te verlaten, werden ze door de dierverzorgers van het nest gehaald. Na een korte veterinaire check door de dierenarts gingen de vogels in een transportkist met het vliegtuig naar Israël. Luchtvaartmaatschappij El Al wilde dit project graag ondersteunen en bood aan de vogels kosteloos te vervoeren. Eenmaal aangekomen op de plaats van bestemming, mochten de jonge vogels eerst geruime tijd in een speciaal ontworpen uitwen-verblijf aan de nieuwe omgeving wennen. Op deze plek werden ze eerst nog dagelijks gevoerd en door de betrokken biologen nauwlettend in de gaten gehouden. Op een gegeven moment werd de deur van het verblijf opengezet en konden de vogels nieuwsgierig hun eerste vluchten maken. Soms kwamen ze nog even terug om te eten, maar al gauw was dat al niet meer nodig en wisten ze hun eigen kostje bij elkaar te zoeken.

Dankzij dit succesvolle herintroductieproject vliegen er nu verschillende zeearenden boven Israël die in Arnhem uit het ei zijn gekropen! Bovendien hebben de biologen over de jaren ook waargenomen dat diverse vogels die zijn uitgezet in dit project een partner hebben gevonden en succesvol jongen hebben grootgebracht. Burgers’ Zoo heeft zo een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de terugkeer van de Europese zeearend in Israël: een bijzonder project waar onze biologen en dierverzorgers met trots op terugkijken.