Een nieuw licht op het koraal

Het dag- en nachtritme van het nachtkoraalbassin is omgedraaid. Een koraalrif is ’s nachts een heel andere wereld.

Het dag- en nachtritme van het nachtkoraalbassin is omgedraaid. Een koraalrif is ’s nachts een heel andere wereld; de koraalpoliepen vangen dan met hun tentakels voedsel, de meeste vissen liggen te slapen en de ‘nachtploeg’ wordt dan juist actief. Garnalen, zee-egels en brokkelsterren gaan nachts op zoek naar voedsel. Voor bezoekers is een nachtdisplay lastig, omdat alle details moeilijk te zien zijn. Daarom is besloten om van het nachtkoraalbassin een ‘dagkoraalbassin’ te maken. Dit levert nieuwe kansen op. In het grote koraalrif zijn details van koralen lastig te zien. In dit kleinere koraalrifaquarium zit je er met je neus op en zie je veel beter wat een koraal is, of hoe hij er uitziet. Zeker omdat de diversiteit van koralen het lastig maakt om de voor- en achterkant van een koraal te zien en te begrijpen.

Koraal is een dier

De meeste mensen weten al dat koraal een dier is; eigenlijk een groep dieren. Een stuk koraal bestaat uit kolonie dieren. In het weefsel van het koraaldiertje wonen eencellige algen. Deze algen geven vaak de kleur aan het koraal. Door licht op te vangen, maken de algen via fotosynthese suikers. Een deel van die suikers gebruiken ze zelf als voedsel, maar het andere deel ‘betalen ze als onderhuur’ aan het koraal. Zo krijgt het koraal vijftig tot soms wel honderd procent van zijn eten van de algjes. Een heerlijke, eerlijke symbiose. Er zijn ruim 4500 soorten koralen in de wereldzeeën, die er zeer verschillend uit zien. In dit kleine koraalrifaquarium zijn de belangrijkste groepen van de koralen vertegenwoordigd: steenkoralen, zachte koralen en gorgonen.

Steenkoralen

De echte rifbouwende koralen zijn de steenkoralen. Het kalkskelet is de basis voor andere koralen om op verder te groeien. De enorme variatie aan soorten maakt het soms lastig vertegenwoordigers uit deze groep te herkennen. Geweikoralen zijn zeer snelgroeiende, vertakte koralen die wel vijftien centimeter per jaar kunnen groeien, terwijl de hersenkoralen met hun bolvorm juist maar enkele millimeters per jaar groeien. Beide koraalgroepen hebben relatief kleine poliepen. Andere koralen hebben juist hele grote poliepen en kunnen ook heel ‘vlezig’ overkomen. Het blaasjeskoraal is een mooi voorbeeld. De poliepen zijn zo groot als druiven en staan wijd uit en het onderliggende skelet is bijna niet te zien.

Koralen kunnen zich niet voortbewegen. Als het koraallarfje een plaats heeft gekozen zal hij niet meer kunnen verhuizen. Maar de natuur heeft werkelijk overal zijn uitzonderingen op. De paddenstoelkoralen zijn vrijlevende koralen. Deze kunnen bewegen en zich zelfs omdraaien. In dit koraalrifaquarium liggen verschillende ovaalvormige soorten in het zand.

Blauw koraal

De naam van deze soort steenkoraal is verwarrend. Deze bruingekleurde soort heeft zijn naam te danken aan de blauwe kleur van het skelet. Normaal is koraalskelet wit vanwege het kalk, maar in het skelet van deze soort zitten ook ijzerzouten, waardoor de blauwe kleur ontstaat. Een enorme kolonie van het blauw koraal heeft zich de afgelopen twintig jaar gevormd in het linkerdeel van het aquarium.

Zachte koralen

Een zeer succesvolle groep zijn de zachte koralen. Deze snelgroeiende koralen hebben geen vast skelet, maar een zacht skelet met skeletnaalden erin om de kolonie stevigheid te geven. De kolonie heeft een kanaalstelsel aan de binnenkant van het skelet waar water in gepompt kan worden om zo de kolonie groter te maken en nog meer stevigheid te geven. Vele vierkante meters zachte koralen staan in het grote koraalrifaquarium, maar een aantal mooie vertegenwoordigers zijn hier in het kleine koraalrifaquarium te vinden. De soorten in Burgers’ Zoo leven allemaal samen met algjes net als de steenkoralen.

Gorgonen

De laatste groep die goed zichtbaar is, zijn de gorgonen of hoornkoralen. Zij hebben een heel ander soort skelet dan de steenkoralen. Het taaie skelet is buigzaam en de kolonie beweegt mee met de waterbeweging. Het skelet van bloedkoraal, een soort uit de Middellandse Zee, wordt zeer veel gebruikt voor sierraden, waardoor de soort een bedreigde status heeft gekregen. De meest bekende vertegenwoordiger is het waaierkoraal. Gorgonen van dit type leven niet samen met een algje. Deze soorten zijn honderd procent afhankelijk van het voedsel dat ze zelf vangen. Een lastige groep om in aquaria te houden. Maar gelukkig zijn er ook gorgonen die wel samenleven met algen. Een bosvormige soort staat in dit aquarium.

Het nieuwe licht in/op het kleine koraalrifaquarium zal u hopelijk helpen alle bovenstaande groepen te herkennen. Koralen zijn fascinerende dieren en de basis van het ecosysteem koraalrif.