Historische en politieke invloeden op natuurbehoud

Burgers’ Zoo onderhoudt al sinds eind jaren ’80 samen met het Zwitsers vlinderpark Papiliorama een natuurreservaat in Belize. Het project is succesvol en groeit. Naast voldoende financiering en zowel kundige als toegewijde medewerkers is bij zo’n project ook altijd politieke goodwill een belangrijke succesfactor.

Van politieke invloed op het wel of niet behalen van natuurbehoudsdoelen is niet slechts in de tropen sprake, maar zeker ook in Nederland. Denkt u maar aan de beleidswijzigingen rondom Natura 2000-gebieden of het door de Rijksoverheid opgestelde ‘protocol stranding levende grote walvisachtigen’- de politiek is een belangrijke speler en beslisser. Ook voor particuliere initiatieven of NGO’s kunnen politieke besluiten bevorderlijk zijn, of juist alles vertragen - of zelfs de nek omdraaien.

Lang geluk gehad

Internationaal opererende natuurbehoudsinstanties houden daarom de politieke situatie in het doelland doorgaans bijzonder goed in de gaten. Verkiezingen zijn natuurlijk ook altijd spannend. Wat Belize betreft, hebben we de afgelopen jaren veel geluk gehad: een welwillende Belizaanse regering en een bezetting op het relevante ministerie voor ‘Forestry, Fisheries and Sustainable Development’ met kundige personen met visie. Nu kampt Belize echter met een bijzondere kwestie, die mogelijk ook invloed gaat hebben op het wel en wee van ons project: een enorme landclaim van buurland Guatemala op Belizaans grondgebied!

Oeroude twist

De twist tussen de Spaanse koloniale gebieden in Midden-Amerika en het stukje land dat de Engelsen ingenomen hadden (het huidige Belize) dateert al uit de negentiende eeuw. Een weg die de Engelsen volgens een contract hadden moeten aanleggen van Guatemala naar de kust toe, maar die er nooit is gekomen, speelt in dit conflict een sleutelrol. Volgens Guatemala betekent de niet nagekomen afspraak dat Belize niet zelfstandig had mogen worden in 1981, maar dat ze gewoon een 23^ste district van Guatemala is. Guatemala heeft de landsgrenzen en de onafhankelijkheid van zijn buurland dan ook nooit erkend. Het afgelopen decennium laaide het dispuut weer op en men betwist nu met name het stuk van Belize dat zuidelijk van de hoofdstad Belize City en de Sibun River ligt. Inmiddels zijn er volksafstemmingen in beide landen geweest over het al dan niet voorleggen van deze kwestie aan het Internationale Gerechtshof in Den Haag. Guatemala  - zij hebben weinig te verliezen  - stemde in 2018 vóór, met een overweldigende meerderheid. Na wat getreuzel ging ook Belize in mei 2019 naar de stembus… en ook zij stemden met een vrij krappe meerderheid vóór. Let wel, het gaat niet om een betwist klein strookje land rond de grens – maar om meer dan de helft van het gebied van Belize!

En ons project?

Gelukkig liggen al onze beschermde gebieden in Belize in het noorden van het land. Maar het mag wel helder zijn dat de relatie met buurland Guatemala op scherp staat. Dat is jammer, want natuurbeschermers zien steeds meer het belang van grensoverschrijdende natuurgebieden en eco-corridors in. En dat de Belizaanse regering en het volk de komende maanden en misschien jaren in een situatie van behoorlijke onzekerheid zitten, is ook een factor die invloed kan hebben op de voortgang van diverse onderdelen van ons project. En zo heeft internationale politiek ook op heel indirecte wijze een vinger in de pap wat de toekomst van ongerepte natuur betreft!