Grijze pijlstaartrog

Pijlstaartroggen zijn bodemdieren bij uitstek. Met de ogen aan de bovenkant zien ze goed wat er boven zich gebeurt, maar niet wat er onder het lichaam gebeurt. En dus is de bodem een veilige plaats om te leven. In de Ocean zwemmen op verschillende plaatsen pijlstaartroggen. In de tunnel zwemmen grotere soorten, zoals bijvoorbeeld de luipaardpijlstaartrog, terwijl in de lagune en het koraalrif een kleinere soort zwemt: de grijze pijlstaartrog. Juist die laatste heeft zo langzamerhand een prachtige historie.

De eerste dieren

Grijze pijlstaartroggen worden weinig in aquaria gehouden en er is bovendien relatief weinig bekend over deze soort in de natuurlijke situatie. In 2000, net voor de opening van de Ocean, kwamen twee jonge grijze pijlstaartroggen naar Arnhem. Van origine kwamen deze vijftien centimeter brede roggen uit Bali, Indonesië. Het stel groeide al snel uit tot volwassen dieren en in 2003 werd een eerste jong geboren. Dit was, voor zover bekend, de eerste jonge grijze pijlstaartrog ter wereld die in een aquarium was geboren. Helaas ging het diertje binnen enkele dagen dood, maar het begin was er! Het tweede rogje dat enige tijd later geboren werd, leefde ook maar een week. Daarna ging het wel goed en binnen enkele jaren werden er acht jongen geboren. Een leuke bijkomstigheid is dat ieder jong bij de geboorte weer een stukje groter is dan het vorige jong. Dit komt omdat het moederdier ook nog steeds groeit.

Tweede generatie

Eén van de in Arnhem geboren mannetjes is later samen met een nieuw vrouwtje in het koraalrif uitgezet. Het was spannend of de kweek ook bij dit stel op gang zou komen.

Nu zijn de omstandigheden in het koraalrifbassin erg gunstig voor deze kleine rog. Het is er relatief rustig, de waterkwaliteit is prima en er is zelfs nog wat natuurlijk voedsel in de bodem te vinden, zoals wormen. Op een leeftijd van 2,5 jaar werd het jonge mannetje vader. De tweede generatie in de Ocean was geboren! Bij de derde worp van het prille stel bleek het zelfs om een tweeling te gaan. De laatste geboorte was een maand geleden. Weer twee jongen dachten we, maar tot onze verbazing zwom een week later een derde jong door het bassin. Door alle geboortes leren we steeds meer basale informatie over deze soort. In het aquarium worden iedere 145 dagen één tot drie jongen geboren. In de natuur worden er maar eenmaal per jaar jongen geboren. Als in het aquarium een jong is geboren, volgt er direct daarop een paring en is het vrouwtje binnen een week weer drachtig.

Kweekprogramma

Juist door het kweeksucces in Arnhem werd het steeds interessanter om een kweekprogramma op te starten rondom deze soort. Dit programma wordt door een aquarium in Wenen gecoördineerd. De Europese collectie was eerst volledig afhankelijk van wildvangdieren. Zo waren ook de eerste dieren in de Ocean afkomstig uit het wild, maar door de succesvolle kweek is dat drastisch aan het veranderen. Negentien jongen in Arnhem in acht jaar tijd is een prachtig resultaat. Veertien dieren zijn naar verschillende aquaria verstuurd, verspreid over Europa. Sommige aquaria hadden deze soort al zwemmen en nu zijn er dus nieuwe stelletjes gecreëerd. Dit heeft in Antwerpen Zoo al tot een eerste jong geleid. Ook Wenen heeft tot nu toe al vijf jongen gehad. Deze jongen worden op hun beurt weer gecombineerd met Arnhemse dieren.

Toekomst

Sinds twee maanden zwemt er een nieuwe volwassen vrouw in de lagune. Zij is afkomstig uit Parijs.  Een jong mannetje dat in Wenen geboren is, zwemt nu achter de schermen in de Ocean en mag over een paar jaar bij de Française. Op dit moment is het vrouwtje nog veel te groot voor het jonge mannetje, dus de Franse dame mag een tijdje bij ons volwassen mannetje wonen in het koraalrif. De man zal dat wel zien zitten, maar of het huidige vrouwtje in het koraalrif haar accepteert, zal nog even spannend worden. Toch is nieuw bloed belangrijk om zo de populatie in Europa genetisch gezond te houden en om een dierentuinpopulatie op te kunnen bouwen die geheel onafhankelijk is van natuurvang. Dat is het uiteindelijke doel van alle populaties in dierentuinen.

Het venijn zit in de staart

Pijlstaartroggen zijn door de dood van Steve Irwin plotseling beruchte giftige dieren geworden. Helaas, want over het algemeen zijn ze niet gevaarlijk voor mensen. De gifstekel halverwege de staart kan met een krachtige zwiep ergens in gestoken worden. Als mensen in armen of benen worden gestoken, levert dat tranen van pijn op. Echter, als je net als Steve Irwin in de borst gestoken wordt en er niet direct medische hulp voorhanden is, dan kan het gif dodelijke gevolgen hebben.