Mangroveproblemen

Behalve zeewieren zijn er maar weinig planten die zout verdragen. Ze groeien op stranden, kwelders, langs zoutpannen en soms zelfs ook in zee. Je zou zeggen dat ze hebben gekozen voor een moeizaam bestaan op het randje van de dood maar dat is natuurlijk onzin. Dat zou voor de meeste hiervan pas het geval zijn wanneer deze planten in een volledig zoet milieu terecht zouden komen. Ze zijn gewoon goed aangepast aan de zilte omgeving en gedijen daar prima. Maar dat is in de evolutie niet zo maar gebeurd. Er moesten heel wat problemen worden opgelost.

Bijvoorbeeld: je zou zeggen dat planten aan zee water genoeg ter beschikking hebben maar dat is toch niet zo maar waar. De plant wil wel het water maar niet het zout opnemen en moet dat zout dus buiten houden of later weer uitscheiden.

Mangrovebomen passen beide oplossingen toe. Hoe sommige soorten het zout buiten weten te houden is voorlopig nog lang niet helemaal bekend, maar dat ze het niet helemaal redden is wel bekend. Het sap dat ze in hun vaten oppompen bevat weliswaar nog maar een honderdste van het zoutgehalte van zeewater maar dat is nog altijd tien maal zoveel als in het sap van landplanten. Verderop in de boom wordt het zout via bijvoorbeeld het bladoppervlak weer naar buiten gewerkt en spoelt het er met regenwater af of waait weg. Bij andere mangrovesoorten zijn de wortels minder goed in het tegenhouden van zout en het sap in de vaten bevat daar zoutconcentraties tot een tiende van zeewater. Dat is erg veel en dat moet er ook snel weer uit! Deze bomen doen dat met behulp van zoutklieren in de bladeren. Die orgaantjes weten het zout vrij geconcentreerd naar buiten af te geven waar het soms als een wit korstje op het blad terug te vinden is totdat het er ook afspoelt of wegwaait.

Al met al kunnen mangrovebomen dus niet onbeperkt zeewater opnemen. Je zou bijna kunnen zeggen dat ze eigenlijk in een soort (natte) woestijn staan waar het moeilijk is om aan zoet water te komen. Net als bij droogteplanten gaan ze daarom dan ook zuinig met zoet water om en houden sommige bomen het door henzelf ontzilte water in hun bladeren zoveel mogelijk vast. Die bladeren worden daardoor wat dikker en zijn in dit opzicht te vergelijken met die van vetplanten!

In onze mangrovehal hebben we de laatste jaren het de bomen echter een stuk makkelijker gemaakt: ze groeien daar nu in vrijwel zoet water en dat lukt ze ook!