Pinguïns zijn vogels. Typische vogelkenmerken zoals veren als lichaamsbedekking en een tandeloze snavel laten dat duidelijk zien. Door aanpassing aan het leven in het water kunnen ze al sinds miljoenen jaren niet meer vliegen. Zwartvoetpinguïns zijn de enige van de ongeveer 20 soorten pinguïns die rond de kustwateren van Zuid-Afrika leven.
Zwartvoetpinguïns kennen een jarenlange paarband. Bij het baltsgedrag staan de partners dicht bij elkaar en buigen en strekken zich. Daarbij laten ze hun harde roep horen die aan het balken van een ezel doet denken.
Deze pinguïns broeden het liefst in holtes in een bodemlaag van guano; dat is ontlasting van zeevogels. Ze leggen twee eieren die door beide ouders worden bebroed. Gedurende de eerste weken blijven de jongen in het nest. Daar wachten ze tot de ouders afwisselend terugkomen van hun foerageertocht op zee. De jonge pinguïns worden gevoed met voorverteerde visbrei. Alleen in jaren met veel voedsel lukt het de zwartvoetpinguïns om beide jongen groot te krijgen.
Een rijke visstand van ansjovis en sardines is van levensbelang voor zwartvoetpinguïns. Deze vissen komen alleen in de voedsel- en zuurstofrijke, koude zeestromingen aan de westkant van het Afrikaanse continent voor. De pinguïns kunnen dagenlang op zee blijven en trekken met de vissen mee. Als de watertemperatuur echter tijdelijk verandert, zoals in El Nin͂o jaren, zoeken de vissen andere streken op. Dan is het met name voor pinguïns met jongen een probleem om na een jachttocht weer op tijd aan land te komen om de jongen te voeren.
Zwartvoetpinguïns hebben het om meerdere redenen niet makkelijk in de natuur. De guano wordt door mensen geoogst om als mest te gebruiken, waardoor de vogels met mindere broedplekken genoegen moeten nemen. Sterke bevissing betekent concurrentie voor de pinguïns. De klimaatverandering zal ook negatief op deze pinguïns uitwerken, omdat waarschijnlijk zeetemperatuur en –stroming ongunstig zullen veranderen. Bovendien verstoren toeristen die deze aandoenlijke dieren bezoeken en daarbij de dieren te dicht benaderen het broeden. Er zijn diverse studies gaande die opties moeten opleveren om de zwartvoetpinguïn beter te beschermen.
Deze publieksfavorieten bewonen in Koninklijke Burgers’ Zoo een mooi open verblijf direct achter de ingang, het zijn dus de eerste dieren die bezoekers in de dierentuin zien. De kolonie telt altijd zo’n 50 tot 70 dieren.
Hier in Burgers’ Zoo komen min of meer het hele jaar door jongen uit het ei. Balts- en broedgedrag zijn dus het hele jaar door te observeren. De verzorgers en biologen hebben een goed overzicht welke pinguïns wanneer met elkaar jongen krijgen. Het blijkt dat de dieren elkaar niet altijd levenslang trouw zijn; soms kiest een pinguïn na jaren voor een andere partner.
De dierverzorgers voeren de pinguïns twee keer per dag uit de hand met haring. Op die manier kunnen zij goed in de gaten houden of iedereen voldoende eet en of iedereen de vitaminepillen die ook in de vis verstopt zijn, op heeft. Indien nodig kan een individu medicijnen toegediend krijgen in een vis. En bovendien zijn door deze manier van voeren de reigers buiten spel gezet die anders graag een visje mee zouden pikken. De zwartvoetpinguïns zijn trouwens kieskeurige eters; hun haringen moeten de juiste lengte en dikte hebben, anders eten de pinguïns ze niet op. In Burgers’ Zoo krijgen de pinguïns haringen die op duurzame manier is gevangen.
Zwartvoetpinguïns kunnen door hun natuurlijk verspreidingsgebied in Zuid-Afrika aardig goed tegen de hitte in de Nederlandse zomer. Het kan echter wel te koud worden voor deze pinguïns! In hele koude winters met strenge nachtvorst verhuizen de zwartvoetpinguïns daarom tijdelijk naar een warmer verblijf achter de schermen.
